جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

.

دفتر اول أجوبة الشبهات الكلامية، تعریب شده کتابی است که با زبان فارسی به بررسی شبهات پیرامون توحید، می‌پردازد. این کتاب اثر محمد حسن قدردان قراملکی است. رویکرد کتاب حاضر هر چند نقد شبهات است اما نقد شبهات بدون ارائه و اثبات اصل موضوع یعنی وجود خداوند و توحید میسور نیست، لذا به صورت اجمال و ساده نخست براهین خداشناسی و توحید به منصه اثبات می رسد، آنگاه در ذیل هر برهان شبهه های آن نیز مورد تحلیل و ارزیابی قرار می گیرد. خواننده با مطالعه این کتاب با دلایل خداشناسی، اصل توحید و هم چنین صفات خدا با بیان کوتاه و به صورت مستدل و مبرهن و در عین حال ساده آشنا می شود؛ همچنین به سستی شبهات و پرسشهایی که در این مقوله در سده های گذشته و معاصر مطرح بوده که امروزه از طرق گوناگون مثل اینترنت، ماهواره، کتاب و جزوه شنیده می شود پی می برد. شماره شبهه هایی که در این تحقیق درباب خداشناسی مطرح شده به عدد نود می رسد. دفتر اول به مبحث خداشناسی اختصاص دارد که در فصل اول به عنوان کلیات، نکاتی به صورت مقدمه تبیین می شود. فصل دوم به براهین خداشناسی می پردازد که بعد از تبیین مختصر اصل برهان، شبهات ناظر بر این دلیل نقل و نقد می شود. فصل سوم به نقد شبهات کلی و عمومی و همچنین پاسخ پرسشهایی در باب اصل وجود خدا و چگونگی آن اختصاص پیدا کرده است. فصل چهارم بحث یکتاپرستی را تعقیب می کند که در آن بعد از تبیین توحید و اقسام آن و همچنین دلایل توحید، شبهات مختلف ناظر بر آن مورد تحلیل و نقد قرار می گیرد. فصل پنجم حاوی بحث صفات خدا و نقد شبهات آن است که در آن بعد از تبیین بحث صفات و اسمای خداوند، شبهات ناظر به صفات در ذیل شش عنوان نقد و نقد می شود.

اقلیم بحرین، شامل بحرین امروزی به همراه منطقه احساء و قطیف، تشیع خود را از قرن اول هجری داشته و هیچ ربطی هم به تشیع ایرانی و صفوی نداشته است. به شهادت معجم البلدان در اواخر قرن ششم، حتی یک غیر شیعی در این نواحی نبوده است. این اثر تاریخ تشیع را در این ناحیه بررسی کرده است. منطقه بحرین قدیم، یعنی از زیر بصره تا سرزمین برابر بحرین امروزی و از آنجا تا نزدیکی عمان، روزگاری همه شیعه مذهب بوده و از قدیمی ترین نواحی شیعه نشین به شمار می آمده؛ این تاریخ مسلم است و بس. هر کسی که به مدخل بحرین در معجم البلدان یاقوت حموی ـ که خود متهم به ناصبی گری است ـ مراجعه کند، خواهد دید که این شخص در اواخر قرن ششم هجری نوشته است که حتی یک سنی در این بلاد زندگی نمی کند. یک بخش عمده کتاب، حاوی شمارش و شرح اماکن مسکونی اقلیم بحرین (ایضا شامل الاحساء) هم که بسیار مفصل نوشته شده است. بخش احساء و قطیف و همین طور جزائر که شامل بحرین امروزی هم می شود، به تفصیل و بر اساس ترتیب الفبایی شهرها و قریه ها و مناطق مسکونی آنها، نام برده شده و معلوماتی ارائه شده است. (تا ص 188). زان پس در باره انتشار تشیع در قبایل ربیعه، تشیع عبدالقیس، قبایل مضری و یمینی در بحرین قدیم (مانند ازد و تمیم و همین طور بنوسعد، بنویربوع، بنودارم، بنوعمرو بن تمیم) و قبایل عُقیل در ادامه آمده است (تا ص 426). بحث پایانی در باره تصریحات مورخان در باره تشیع بحرین است که به ترتیب از مصادر قدیمی شروع شده و تا ابن بطوطه آمده است. بحثی هم در باره اصطلاح بحارنه دارد. آخرین نکته کتاب در باره آغاز آمدن اهل سنت در این دیار است (ص 458). لازم به ذکر است ورود این کتاب به بحرین ممنوع است!

«جهاد الشيعة في العصر العباسي الأول» از آثار علمى دكتر سميره مختار الليثى است كه در آن، فعاليت‌هاى مجاهدانه شيعيان را از دوره پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) تا پايان دوره اول خلافت عباسى (سال 232ق) بررسى كرده است. اين اثر، از نظر استناد و تحليل قابل توجه است و البته نقدهايى نيز بر آن وارد است كه در ترجمه فارسى آن به قلم جناب آقاى محمد حاجى تقى تحت عنوان «جهاد شيعه در دوره اول عباسى» به برخى از آن موارد اشاره شده است. اين كتاب از يك مقدمه و پنج بخش به ترتيب ذيل تشكيل شده است: 1- موضع شيعيان نسبت به برپايى دولت عباسى، 2- جهاد شيعه زيديه و اماميه در عصر منصور، خليفه عباسى، 3- جنبش‌هاى شيعه در عهد خلافت مهدى و هادى، 4- جنبش‌هاى شيعه در دوره هارون الرشيد و 5- قيام‌هاى شيعيان در دوران مأمون و معتصم. خاتمه كتاب نيز مرورى بر عوامل تداوم نهضت‌هاى شيعيان در دوران‌هاى مختلف است.

اين کتاب را عبد الله آل عبد المحسن، در یک جلد نگاشته است.در اصل اين کتاب تاريخ، فرهنگ و هويت شيعيان عربستان را در منطقه قطيف و أحساء توصيف کرده و به ذکر قبایل، آداب و رسوم، سرگذشت نامه ها، نسب شناسی آنان شرح لغوی مکان ها و درج نقشه های این دو مکان می پردازد. در پایان کتاب نیز اشاره ای به باورهای شیعه از قبیل شرک، توسل، سب صحابه و ... می کند و به شبهه زدایی از آن می پردازد.

فرحةالغرى فى تعيين قبر اميرالمؤمنين على بن ابى‌طالب (علیه السلام) فى النجف اثر عبدالكريم بن احمد حلّى (م 693 ه‍-) يكى از خاندان ابن طاووس است. همانگونه كه از نامش پيداست درباره تثبيت مكان دفن اميرالمؤمنين على (علیه السلام) در نجف اشرف تأليف شده است. نام كتاب را فرحة الغري بصرحة القري نيز گفته‌اند. مؤلف در مقدمه كوتاه و به عبارتى خطبه كتاب، انگيزه و علت تأليف اين كتاب را بيان نكرده است ولى دو دليل براى تأليف چنين كتابى مى‌توان بيان كرد: نخست آنكه فاصله دفن على (علیه السلام) در بيرون كوفه تا زمان آشكار شدنش كه به يك قرن مى‌رسد سبب شده است ابن طاووس براى توضيح و توجيه اين فاصله و استدلال بر آنكه قبر شريف در آنجاست، به اين تأليف دست بزند. دليل مهم‌تر و اصلى را بايستى شبهه و برخى گزارش‌هاى تاريخى نادر دانست كه قبر آن حضرت را در جايى ديگر مى‌داند و بى‌ترديد مؤلف با توجه به اين شبهه دست به تدوين و جمع‌آورى روايات زده است. كتاب شامل دو مقدمه و پانزده فصل است. مقدمه اول در دلايل عقلى بر وجود مرقد امام در نجف و مقدمه دوم در مورد علت مخفى شدن قبر آن حضرت است. مؤلف براى احاديث نبوى و روايات هر يك از ائمه بابى مستقل قرار داده و در آن روايات دال بر وجود مرقد در نجف را نقل نموده است. پس از آن در سه باب سخنان زيد بن على و هارون الرشيد و منصور عباسى و عده‌اى از بنى هاشم و علما را در اين موضوع آورده است. باب پانزدهم به معجزات و كرامات مرقد مطهر آن امام بزرگوار اختصاص دارد. تلخيصى از اين كتاب توسط علامه حلى (م 726) با نام «الدلائل البرهانية في تصحيح الحضرة الغروية» منتشر شده و تلخيص ديگرى با نام «حد الغري» وجود دارد. ترجمه فارسى فرحة الغرى نيز به قلم علامه مجلسى انجام و منتشر شده است. در چاپ سال 1311 اين كتاب، يك باب به عنوان نوادر معجزات به كتاب افزوده شده كه متن آن را ملا باقر شوشترى از خرائج قطب راوندى آورده ولى در چاپ كنونى موجود نيست. در پايان آن هم رساله‌اى درباره دختران پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) آمده است.